POBÓR I UZDATNIANIE WODY
W obszarze działalności Śremskich Wodociągów jest sześć podziemnych ujęć wody, na których znajdują się dwadzieścia trzy studnie głębinowe zaopatrujące będące w zasobach Śremskich Wodociągów pięć stacji uzdatniania wody:
1. Śrem;
2. Nochowo;
3. Gaj;
4. Dąbrowa;
5. Orkowo.
Spółka użytkuje także, na podstawie umowy dzierżawy, stację uzdatniania wody w Piotrowie (gmina Brodnica). Obiekty te produkują łącznie w ciągu roku około 2.800.000 m3 wody o jakości zgodnej z obowiązującymi przepisami sanitarnymi.
Możliwości produkcji i dystrybucji wody przedstawia poniższa tabela (dane według stanu na 31 grudnia 2021 roku).
UJĘCIE WODY I SUW ŚREM
Ujęcie wody „Przywale” zaopatruje stację uzdatniania wody w Śremie. Położone jest przy północnej granicy miasta, na prawym brzegu rzeki Warty i składa się z dwóch odcinków:
- osiem studni głębinowych na terenie ogrodzonej działki Spółki, przy wale przeciwpowodziowym rzeki Warty,
- pięć studni głębinowych poza wałem przeciwpowodziowym.
Przeciętny pobór wody z ujęcia wynosi obecnie około 6.200 m3/dobę i około 200 – 270 m3/h. Wydajności eksploatacyjne poszczególnych studni wynoszą 40 – 50 m3/h. Maksymalna wydajność urządzeń uzdatniających wodę w stacji wodociągowej wynosi 410 m3/h oraz do 10.000 m3/dobę.
Pozwolenie wodnoprawne wydane przez Wojewodę Wielkopolskiego decyzją nr SR.II-6.6811-58/05 z dnia 6 października 2005 roku z datą ważności do 10 października 2025 roku, zezwala na pobór wód podziemnych w ilości:
- Qh max = 430 m3/h,
- Qd śr. = 7.783 m3/dobę,
- Qd max. = 9.460 m3/dobę,
- Qroczne = 2.877.295 m3/rok.
Ujęcie to posiada, ustanowioną na podstawie Rozporządzenia Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej z dnia 5 lutego 2007 roku, strefę ochronną obejmującą:
- teren ochrony bezpośredniej o powierzchni 50,18 ha,
- teren ochrony pośredniej o powierzchni 356,00 ha.
Stacja uzdatniania wody w Śremie została oddana do użytku w 2005 roku, jej zdolność produkcyjna wynosi 10.000 m3/dobę. Obiekt ten zastąpił eksploatowaną od blisko 100 lat stację uzdatniania w Śremie przy ul. Franciszkańskiej. Nowa stacja uzdatniania wody wybudowana została kosztem ponad 7.000.000 zł. Zadanie to sfinansowane zostało przy wykorzystaniu wsparcia finansowego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej pożyczka w kwocie 2.380.000 zł, z której 238.000 zł zostało umorzone). Konstrukcja budynku stacji, jak również wykonany układ technologiczny, pozwala na docelową rozbudowę obiektu i osiągnięcie maksymalnej wydajności 15.000 m3/dobę. Woda pochodząca z ujęcia (tzw. woda surowa) jest trudna do uzdatniania ze względu na bardzo dużą zawartość żelaza i manganu, dlatego konieczne jest jej dwustopniowe filtrowanie. Proces technologiczny uzdatniania wody obejmuje napowietrzanie (poprzez rozdeszczowanie), dwustopniową filtrację wody: I stopień odżelazianie i stopień II odmanganianie wody, oraz jej dezynfekcję. Filtry płukane są wodą uzdatnioną, która pobierana jest ze zbiorników magazynowych wody czystej. Aby zapewnić przepływ wody przez układ technologiczny procesu uzdatniania, umożliwić płukanie filtrów, jak również wtłoczyć uzdatnioną wodę do sieci wodociągowej, niezbędne są zestawy pompowe:
- zestaw pomp przewałowych II stopnia o łącznej wydajności 430 m3/h (2 sztuki),
- zestaw pomp sieciowych III stopnia o łącznej wydajności 450 m3/h (5 sztuk).
Na obiekcie stacji uzdatniania wody w Śremie zastosowano układ monitoringu i automatycznego sterowania pracą układu technologicznego. Nowoczesna dyspozytornia wyposażona w komputery pozwala na bieżąco kontrolować pracę stacji, sporządzać raporty dokumentujące parametry technologiczne procesu uzdatniania oraz sterować pracą poszczególnych urządzeń.
Woda uzdatniona dostarczana jest do około 41.000 mieszkańców gminy Śrem 4.100 mieszkańców gminy Brodnica poprzez sieci wodociągowe i przyłącza o łącznej długości ponad 300 km.
Poniższy wykres prezentuje dynamikę przyrostu długości sieci wodociągowej oraz wzrost ilości liczby podłączeń wodociągowych w latach 2007 – 2021.
Ponadto Spółka dokonuje także hurtowej sprzedaży wody dla mieszkańców gminy Kórnik. Stacja uzdatniania wody dostarcza wodę do Śremu oraz trzech rejonów położonych na północ, wschód i zachód od miasta. Układ północny zasila obecnie wioski: Zbrudzewo, Niesłabin i kolonię wsi Mechlin. Układ zachodni stanowi sieć wodociągowa prowadząca w kierunku wsi Psarskie, Góra i Szymanowo, a także miejscowości na terenie gminy Brodnica – Jaszkowo i Ludwikowo. Układ wschodni zasila wsie Grzymisław, Łęg, Borgowo, Ostrowo, Sosnowiec, Binkowo, Bystrzek i Olsza. Dzięki sieciom wodociągowym łączącym układy dystrybucyjne poszczególnych stacji uzdatniania wody, centralna stacja może również wspomagać pozostałe, lokalne stacje uzdatniania wody, a także umożliwia hurtowe zasilanie w wodę południowej części gminy Kórnik. Ważnym elementem centralnego układu wodociągowego jest przepompownia wody zlokalizowana przy ul. Zamenhofa. Obiekt ten stanowi pośredni stopień pompowania wody, umożliwiający jej dostawę do obszarów położonych na lewym brzegu Warty. Konieczność pośredniego pompownia wody wynika z faktu, że lewobrzeżna część gminy Śremu położona jest około 15 m wyżej względem części prawobrzeżnej, gdzie znajduje się stacja uzdatniania wody. Dodatkowo, w lewobrzeżnej części Śremu zlokalizowane są budynki wielokondygnacyjne, wymagające zapewnienia wyższego ciśnienia wody.
UJĘCIE WODY I SUW NOCHOWO
Kolejne ujęcie wody zlokalizowane jest w Nochowie. Stanowią je dwie studnie głębinowe czwartorzędowe. Ujęcie w Nochowie posiada pozwolenie wodnoprawne udzielone przez Starostę Śremskiego, zezwalające na pobór wód w ilości:
- Qh max = 60,00 m3/h,
- Qd śr. = 814,07 m3/dobę,
- Qroczne = 297.110,00 m3/rok
oraz ustanowioną decyzją Starosty Śremskiego z dnia 19 stycznia 2015 roku strefę ochronną, na którą składa się teren ochrony bezpośredniej o powierzchni 560 m2.
Pompy głębinowe tłoczą surową wodę ze studni poprzez ciśnieniowe urządzenia, mieszacz wodno-powietrzny oraz dwustopniowe filtry o średnicy 1.400 mm do trzech zbiorników wody czystej o łącznej objętości 450 m3. Ze zbiorników wody czystej pompy sieciowe tłoczą wodę do sieci wodociągowej. Układ dystrybucyjny stacji zaopatruje miejscowości: Nochowo, Wyrzeka, Dalewo, Jeleńczewo, Mórka, Kadzewo, Bodzyniewo, Pełczyn i Nochówko.
UJĘCIE WODY I SUW GAJ
Ujęcie wody w Gaju zlokalizowane jest około 1 km na północny wschód od zabudowań wsi i składa się z dwóch studni ujmujących wodę gruntową z pokładów plejstoceńskich (o głębokości 26 m oraz 27 m). Natomiast stacja uzdatniania wody położona jest w południowej części tej wsi. Ujęcie w Gaju posiada pozwolenie wodnoprawne udzielone przez Starostę Śremskiego umożliwiające pobór wód w ilości:
- Qh max = 50,00 m3/h,
- Qd max = 1.200,00 m3/dobę,
- Qd śr. = 900,00 m3/dobę,
- Qroczne = 328.500,00 m3/rok.
oraz ustanowioną decyzją Starosty Śremskiego z dnia 19 stycznia 2015 roku strefę ochronną, na którą składają się dwa tereny ochrony bezpośredniej dla studni o powierzchni 300 m2 i 200 m2.
Woda ze studni odznacza się dużą mętnością i podwyższoną zawartością żelaza i manganu. Wymaga uzdatniania poprzez napowietrzanie i filtrowanie. Surowa woda tłoczona jest pompami głębinowymi poprzez urządzenia ciśnieniowej stacji uzdatniania do zbiorników retencyjnych wody czystej. Do urządzeń uzdatniających należą m.in. mieszacz rurowy z komorą reakcji, cztery filtry żwirowe: I stopień (odżelazianie) oraz cztery filtry żwirowe II stopień (odmanganianie).
Następnie woda poddawana jest dezynfekcji i kierowana do do trzech zbiorników wody czystej o łącznej objętości 450 m3. Sterowanie pompami głębinowymi odbywa się za pomocą czujników zamontowanych w zbiornikach. Sieć wodociągowa zasilana jest w wodę za pomocą hydroforowego zestawu pompowego. Woda dostarczana jest stąd do miejscowości: Gaj, Błociszewo, Krzyżanowo, Pucołowo, Marianowo, a także do miejscowości Donatowo (gmina Czempiń), i miejscowości: Manieczki, Boreczek, Przylepki, Górka i Brodnica.
UJĘCIE WODY I SUW dąbrowa
Ujęcie wody zlokalizowane w Dąbrowie, które stanowią dwie studnie głębinowe czwartorzędowe o głębokości 24,3m i 25m. Ujęcie w Dąbrowie posiada pozwolenie wodnoprawne udzielone przez Starostę Śremskiego, zezwalające na pobór wód w ilości:
- Qh max = 25,20 m3/h,
- Qd śr. = 452,6 m3/dobę,
- Qroczne = 165.199,00 m3/rok
oraz ustanowioną decyzją Starosty Śremskiego z dnia 19 stycznia 2015 roku strefę ochronną, na którą składa się teren ochrony bezpośredniej o powierzchni 4.855 m2.
Pompy głębinowe tłoczą surową wodę ze studni poprzez ciśnieniowe urządzenia: mieszacz wodno-powietrzny oraz dwustopniowe filtry o średnicy 1.400 mm do dwóch zbiorników wody czystej o łącznej objętości 200 m3. Ze zbiorników wody czystej pompy sieciowe tłoczą wodę do sieci wodociągowej. Stacja zaopatruje w wodę miejscowości: Dąbrowa, Grodzewo, Kaleje, Luciny, Mateuszewo, gminy Kórnik (sprzedaż hurtowa).
UJĘCIE WODY I SUW ORKOWO
Ujęcie i stacja uzdatniania wody w Orkowie zaopatruje w wodę wyłącznie tę wieś. Jest to jednostopniowy układ, tzn. pompy głębinowe tłoczą wodę poprzez stację i zbiornik hydroforowy wprost do sieci wodociągowej. Ujęcie wody w Orkowie położone jest na północno – wschodnim skraju wsi. Woda ujmowana jest z pokładów czwartorzędowych za pomocą dwóch studni głębinowych (obydwie o głębokości 22 m). Ujęcie i stacja w Orkowie posiadają pozwolenie wodnoprawne udzielone przez Starostę Śremskiego na pobór wód w ilości:
- Qh max = 23,00 m3/h,
- Qd max = 50,00 m3/dobę,
- Qroczne = 18.250 m3/rok
oraz ustanowioną decyzją Starosty Śremskiego z dnia 19 stycznia 2015 roku strefę ochronną, na którą składa się teren ochrony bezpośredniej o powierzchni 2.440 m2.
Woda ze studni (woda surowa) odznacza się podwyższoną barwą oraz zbyt wysoką zawartością żelaza i manganu. Wymaga uzdatniania poprzez napowietrzanie i filtrowanie. Woda tłoczona jest pompami głębinowymi poprzez mieszacz wodno–powietrzny oraz dwustopniowy układ filtracji do sieci współpracującej z przeponowym zbiornikiem hydroforowym. Zbiornik hydroforowy steruje pracą pomp głębinowych.
JAKOŚĆ WODY
Aby zapobiegać pogarszaniu się jakości wody Śremskie Wodociągi wymieniają stare oraz systematycznie płuczą i dezynfekują rurociągi, ze szczególnym uwzględnieniem końcówek sieci, gdzie woda przebywa najdłużej, co może wpływać na pogorszenie jej jakości i powodować tzw. wtórne zanieczyszczenie. Woda poddawana jest systematycznym analizom w Laboratorium badania wody. Jest również kontrolowana przez Powiatową Stację Sanitarno – Epidemiologiczną. Zgodność z wymaganiami obowiązującego rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi obrazuje tabela.
Ocena jakości wody za rok 2023 – Śrem
Ocena jakości wody za rok 2023 – Gaj
Ocena jakości wody za rok 2023 – Nochowo
Ocena jakości wody za rok 2023 – Dąbrowa